Bewust beslissingen nemen: zo krijg je controle over je hersenen - deel 1

Van het avondeten tot bepalen welk project je als volgende oppakt: je maakt enorm veel beslissingen op een dag. Sommige van deze beslissingen zijn zo automatisch dat je er niet eens over nadenkt. Maar ook de beslissingen waar je -voor je gevoel- wel goed over nadenkt, zijn misschien niet zo objectief en rationeel als je denkt. Verschillende mechanismes in je hersenen beïnvloeden onze beslissingen. Word je bewust van deze mechanismes, en pas ze handig toe bij bijvoorbeeld salarisonderhandelingen.

Hoe zit dat?

Dat komt door het volgende. Hoewel onze hersenen natuurlijk een fantastisch orgaan zijn, zijn ze op veel vlakken liever lui dan moe. Wanneer ze te maken krijgen met nieuwe situaties of een teveel aan informatie, maken ze gebruik van een soort _shortcuts_ om snel beslissingen te maken. En die shortcuts zijn niet gebaseerd op feiten en data, maar juist irrationeel. Er zijn twee manieren waarop onze hersenen gedachten vormen en beslissingen maken:

1. De automatische, frequente, emotionele en onbewuste manier.

2. De langzame, logische, doordachte en bewuste manier.

De eerste manier is gebaseerd op bestaande patronen en gedachten, en niet op nieuwe informatie of ervaringen. Deze manier is verantwoordelijk voor het maken van shortcuts, en overheerst de tweede manier. Dus zelfs als je nieuwe ervaringen ondergaat, neemt de automatische piloot, manier 1, het over. En dat leidt tot het maken van onjuiste beslissingen. Hieronder vind je de meest voorkomende shortcuts die je hersenen maken, en hoe je die kan omzeilen als je een belangrijke beslissing moet maken.

1. Mechanisme van eigenbelang

Je stopt veel tijd en moeite in je werk, opleiding en relaties. Als het goed gaat op deze vlakken denk je dat dat aan jou te danken is. Maar zodra het niet zo goed gaat, wil je niets met het falen te maken. Dat komt door het mechanisme van eigenbelang: wel je successen claimen maar je mislukkingen negeren. Bij positieve gebeurtenissen neem jij graag de credits op je, maar als iets minder goed gaat is het de schuld van externe factoren (een te krappe deadline, luie collega, noem maar op).

2. Bevestigingsmechanisme

Met dit mechanisme bedoelen we de neiging om informatie te vertrouwen die onze aannames bevestigd. Naar meningen die niet stroken met jouw standpunt luister je liever niet, zelfs als deze feitelijk juist zijn. Dit mechanisme is een van de meest voorkomende op de werkvloer en in andere dagelijkse beslissingen. Bekende zakenmensen als Warren Buffet zijn zich bewust van dit mechanisme en nodigen daarom kritische kennissen uit om strategieën te perfectioneren.

3. Ankermechanisme

Het ankermechanisme zorgt ervoor dat je (te)veel op één stuk informatie leunt wanneer je beslissingen maakt. Vaak is dit het eerste wat je hoort. Dit gegeven valt handig in te zetten bij bijvoorbeeld salarisonderhandelingen. Als je leidinggevende het 'openingsbod' doet met bijvoorbeeld €300,- per maand, en jouw wens was €600,- per maand, lijkt dat in het hoofd van je leidinggevende heel veel. Het ankerpunt voor hem of haar is €300,-. Maar wanneer jij de onderhandelingen opent met een variatiebreedte (zeg, tussen €500,- en €800,-) in plaats van één bedrag, vestig je meer mogelijkheden in het hoofd van je gesprekspartner.

Ontdek in het volgende blog meer mechanismes waarmee onze hersenen worden beïnvloedt en ontdek hoe bijvoorbeeld Elon Musk de strijd met hen aangaat. En tot slot geven we handige tips om jou, ondanks al die mechanismes, productief en in control te houden.